فهرست مطالب

مطالعات ادبی متون اسلامی - پیاپی 16 (زمستان 1398)

نشریه مطالعات ادبی متون اسلامی
پیاپی 16 (زمستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/11/22
  • تعداد عناوین: 7
|
  • عباس اقبالی*، صدیقه جعفرنژآد صفحات 9-31
    حدیث غدیر از بارزترین رهنمود های پیامبر اکرم6 در امر پیشوایی جامعه بعد از رحلت آن حضرت است، در ساختار متن این حدیث که از نمونه های سخنان بلیغ ایشان به شمار می رود کاربست واژگان و سبک سخن نشانگر تعمد آن حضرت در کاربست نوعی سخن است که واکاوی این سبک، پیام های نهفته در لایه های پنهان متن را کشف می کند
    این جستار برآن است تا بر اساس مبانی نظری سبک شناسی و از رهگذر شیوه توصیفی تحلیلی به واکاوی سبک شناسی این خطبه در سطوح واژگانی و نحوی و آوایی برآید. از جمله رهاوردهای این پژوهش آن است که سطح زبانی حدیث غدیر؛ نوع واژگان، تکرار واک و واکه، آواهای برآمده از آن ها، سجع، جناس و مراعات نظیر سطح موسیقایی کلام را بالا برده و مایه جذابیت و اقناع گشته است.. بسامد تکرار علاوه بر ایجاد ضرب آهنگ متناسب، نشانه تاکید پیامبر اکرم6 بر اهمیت مضامین نهفته در تعبیرات تکراری؛ یعنی ابلاغ ولایت امیر مومنان علی بن ابی طالب7 و اقناع مخاطب است و هم چنین بررسی سطح واژگانی و نحوی نیز جایگاهی خاص را در اقناع سازی و جذب مخاطب بر عهده دارد.
    کلیدواژگان: پیامبر (ص)، امام علی (ع)، حدیث غدیر، سبک شناسی، سطوح آوایی و واژگانی و نحوی
  • مهین حاجی زاده*، محمد ابراهیمی صفحات 31-61

    موفقیت گوینده در رساندن رسالت خود به مخاطب در حالتی انجام می گیرد که میان معنای مقصود و معنای محمول، تطابقی به وجود آمده باشد. با در نظر گرفتن این موضوع، برای اکثر کلمه ها می توان دو حالت عام در نظر گرفت که تحت عنوان های معنای مرکزی و معنای حاشیه ای مطرح می شوند. بررسی کاربردی واژگانی که این ویژگی را دارند، این امکان را فراهم می آورد تا شناختی جامع از وضعیت آن ها به دست آید. واژگان قرآن نیز به شیوه ای زیبا این دو نوع معنای مرکزی و معنای حاشیه ای را به یکدیگر پیوند داده و سبب شکل گیری مفاهیمی جدیدتر گشته اند. در این راستا، پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی در صدد است تا چگونگی تحول معنایی در واژگان سوره یوسف 7 را بررسی کند و ارتباط میان معانی اصلی و معانی ضمنی واژگان را تبیین نماید. دستاورد کلی پژوهش نشان می دهد که معنای حاشیه ای و ضمنی، موضوعی است که بیش تر واژگان قرآن را در بر می گیرد، و این حاکی از آن است که واژه هایی که در قرآن به کار رفته اند معمولا از معنایی گسترده برخوردار هستند. این موضوع سبب می شود یک واژه در آیه های مختلف دارای یک مفهوم پایه ای باشد و هم زمان به نسبت قرینه های موجود در هر آیه بر یکی از مفاهیم گسترده خود تاکیدی بیش تر ارایه دهد.

    کلیدواژگان: سوره یوسف، معنا شناسی، بافت، معنای مرکزی، معنای حاشیه ای
  • تورج زینی وند*، ثریا خسروی، شمسی پیره صفحات 61-77

    حکمت «قیمه کل امری ما یحسنه» از نهج البلاغه، دربردارنده ویژگی های بلاغی و معنوی فراوان است و از روزگاران گذشته تاکنون، موجب شگفتی، تحیر و تامل برخی از اندیشمندان گردیده است.یافته های پژوهش، حاکی ازآن است که آن چه موجب تفاوت در دیدگاه شارحان و مترجمان این حکمت شده است، ترکیب «ما یحسنه» می باشد؛ به این صورت که برخی این عبارت را به مفهوم «دانایی» و «علم»، وبرخی دیگر نیز آن را به مفهوم «کردار» و «عمل» شرح و ترجمه نموده اند. در حقیقت، از نظر امام7 ملاک و معیار شخصیت انسان در گرو علم و عمل او است و انسانی می تواند به نهایت کمال برسد که همواره و پیوسته بر مدار علم و عمل شایسته و نیک (برخوردار از حسن فعلی و حسن فاعلی)، گام بر دارد.
    پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی اسنادی بر آن است تا با بررسی ابعاد و جوانب زیباشناسانه عبارت مذکور از نهج البلاغه، دیدگاه شارحان، مترجمان و اندیشمندان متقدم و متاخر را مورد بررسی و تبیین قرار دهد.

    کلیدواژگان: نهج البلاغه، حکمت، زیبائی شناسی، ترجمه، فصاحت و بلاغت
  • حسن مجیدی*، محمدصادق میرزایی صفحات 77-95
    یکی از مهم ترین موضوعات در زمینه مهدویت، نشانه های ظهور است. شاعران بسیای در این باره شعر سروده و هر یک به گونه ای به این علایم پرداخته و همه نشانه هایی را که از پیامبر اسلام6 و ایمه معصومین: به ما رسیده، به نظم درآورده اند. برخی از شاعران تقریبا تمام علایم ظهور و برخی دیگر به گوشه ای از آن ها اشاره کرده اند. در این میان سید محمدحسن میرجهانی از شاعران ایرانی است که علاوه بر سرودن اشعار فراوان به فارسی در مدح اهل بیت: سروده هایی جالب هم در این خصوص به عربی دارد؛ از جمله این اشعار می توان به منظومه های ایشان در ارتباط با نشانه های ظهور اشاره کرد. وی از جمله کسانی است که تقریبا همه نشانه های ظهور امام مهدی7 را در چهار مبحث علایم عام، علایم حتمی، علایم مشروط و علایم مخصوص در اشعار خویش به کار برده است. این مقاله بر آن است تا ضمن معرفی شخصیت سید محمدحسن میرجهانی، به بررسی و تحلیل علایم محتوم ظهور از ورای سروده های وی بپردازد.
    کلیدواژگان: امام مهدی (عج)، علایم حتمی ظهور، سید محمدحسن میرجهانی، شعر عربی
  • خدیجه احمدی بیغش*، طاهره محسنی صفحات 95-115
    قرآن کریم تنها کتاب آسمانی به دور از تحریف، و شامل برنامه هدایت بشر، در همه زمان ها است. تلاش مفسران نیز در قرن های متمادی، در راستای کشف و تفسیر معارف قرآن، با ارایه نظریه های تفسیری بوده است. حال چه شیوه ای باید در پیش گرفت و چه نقشه راهی تعریف کرد تا این نظریه ها کارآمد شده، و تنوع نظریه های تفسیری سر از نسبیت تفسیر، پلورالیسم و حتی آنارشیسم تفسیری در نیاورند. بررسی تحلیلی توصیفی کارآمدی یک نظریه تفسیری، از حیث معیارهای مبنا شناخت مانند آینده نگری، انسجام و عدم خودشکنی، تعمیم پذیری، فرابخش بودن و جز آن ها موجب کشف سطوحی بیش تر در فهم قرآن شده، و گسترش کمی و کیفی فهم آیات الهی را به دنبال خواهد داشت که به پایداری و مانایی یک نظریه تفسیری منجر شود.
    کلیدواژگان: نظریه تفسیری، کارآمدی، معیارها، مبنا شناخت
  • قاسم محسنی مری*، اکبر توحیدلو، علیرضا دل افکار، مهدی عبادی صفحات 115-137
    بینامتنیت نوعی رهیافت هرمنوتیکی و نقد ادبی بر بنیان متن محورانه و خوانشگر بنیاد است که به شدت در پی تضعیف و بی رنگی آفریننده اثر و متن است و خودبسندگی یا استقلال وجودی متن را تهی می کند. در این شبکه، زایایی و پیدایی متن بر اساس کنش با نظامی متشکل از متون دیگر است؛ که فرآورده آن، کنار رفتن قطعیت معنا و اصالت و یکتایی متن می باشد که فضا را برای فراوانی خوانش ها باز می کند. در این جستار از یک سو روایت طوفان در قرآن و متون پیشین به مثابه متن در نظرگرفته شده و با سویه هرمنوتیکی پردازش گشته است و از سوی دیگر تلاش شده تا پرسش یگانه پنداری (این همانی) روایت طوفان قرآن از متون میان رودانی و عهدینی با رهیافت نقدی، عناصر و مولفه های همبسته با بینامتنیت، بسان مولفه تقویمی و تخریبی بازخوانش گردد و با همراهی بایسته های روایت شناختی، چشم انداز باوری و کانونی شدگی نظام های گفتمانی، (قرآن کریم، میان رودان و کتاب مقدس) استقلال و واگرایی روایی طوفان نوح در قرآن کریم نسبت به متن های پیشین بازنمایی شود.
    کلیدواژگان: بینامتنیت، طوفان نوح، روایت قرآنی طوفان، عهدین، میان رودان
  • حسین خاکپور*، مریم لطفی صفحات 137-158

    تحلیل گفتمان انتقادی، پدیده ای زبانی می باشد که در اثر ارتباط تولید شده، و گرایشی مطالعاتی، اجتماعی و میان رشته ای است. گفتمان انتقادی، به تحلیل و نقد متونی که بازتاب دهنده عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر فضای جامعه است، می پردازد. هدف از پژوهش حاضر تحلیل گفتمان انتقادی امام حسن مجتبی 7 در وقایع پس از رحلت رسول خدا6 بر اساس نظریه فرکلاف است که در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین و به روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته می شود. دستاورد این نوشتار تبیین گفتمان انتقادی امام 7 است که نشان دهنده شرایط خفقان و قدرت مسلط بر جامعه، اوضاع مردم کوفه در زمان حضرت می باشد، افزون بر این اثرپذیری امام 7 از آن شرایط که گفتمان را به صورت اعتراضی و انتقادی نسبت به پیمان شکنان ایراد فرموده اند، این انتقاد را در راستای اثبات امامت و جانشینی بعد از رسول خدا 6   ، شکوه از حق ضایع شده حضرت علی 7، ذکر فضایل پدر بزرگوارش، معرفی یار و یاور دلسوز پیامبر اکرم 6 و روشنگری در جهت برانگیختن افکار عمومی برای حمایت و پشتیبانی امام 7 و یارانش برجسته می نماید.

    کلیدواژگان: گفتمان انتقادی، امام حسن علیه السلام، خطبه، فرکلاف، زبان شناسی
|
  • SEDDIGHEH JAFARNEJAD Pages 9-31
    Abstract Ghadir Hadith is one of the most famous strategic discourses of the Prophet (pbuh) for leading the society after his death and is considered to be the most important documentary on the rise of Shi'ism. And the stylist's way of expressing it may reflect his reflection on the application of a kind of discovery that reveals this style of hidden layers of text This essay seeks to address this sermon at the lexical, phonetic, and syntactic levels, based on the theoretical foundations of stylistics and through descriptive-analytic analysis. Among the findings of this study is that Ghadir hadith in terms of linguistic level, repetition of wake and vowel, increased the rhyme, punishment and attendance such as the level of music of the word and made it attractive and persuasive. Creating a pleasant song is a linguistic sign of the Prophet's emphasis on the importance of the themes contained in duplicate interpretations, including the proclamation of the Imam Ali (PBUH) by the use of persuasive linguistic tools.
  • Hassan Majidi *, M.Sadeq Mirzaii Pages 77-95
    Analysis of the definite signs of Zohour in poems by Hassan Mirjahany: One of the major in most messianic signs to emerge. Poets Poetry Many poems in this area and each Species To The symptoms of and all signs The Prophet and the Infallible Imams - Blessings of Allah To We reached the Out of order Said. Certain Aran Sh almost all signs and others Corner this marks a point Said. Hassan Mirjahany The Iranian poets in addition to the poems of In praise of Persian inmate written, composed Interesting in this regard to Is Arabic. Including poetry to System His relationship with Mark The emergence noted. Including those that almost all signs of his The advent of Imam Mahdi in the four topics of general symptoms, vital signs, symptoms and signs provided for in his poems Is used. This article is to introduce the character of Hassan Mirjahany Manifest symptoms through analysis of written His pay.
    Keywords: Seyyed Hassan Mirjahany, Imam Mahdi, definite signs of Zohour, poems
  • Ghasem Mohseni Mari *, Akbar Tohidlou, Alireza Delafkar, Mahdi Ebadi Pages 115-137
    Intertextuality is a kind of hermeneutic approach and literary criticism based on textual and reader-oriented, which seeks to weaken and erase the creator of the text and deprives the existential independence of the text. In this network, text production and genesis are based on interaction with a system composed of other texts. The product of which is the loss of the meaning and uniqueness of the text and, to a large extent, provides space for other readings. In this query narrative storm in the Qur'an and earlier texts was considered as text and processed by hermeneutic method and tried questioning the of the uniqueness of the narration of the storm of the Quran with Critical approaches to Mesopotamian and Bible Texts elements and components related to interethnicity were read with Constructive and Destructive, along with the narrative necessities and the perspective of belief systems of discourse (Mesopotamia, the Bible, and the Quran) represent the narrative independence of the storm in the Qur'an over prior texts.
    Keywords: intertextuality, Storm jonah, Storm Quranic narrative, Bible, Mesopotamia
  • Hosain Khakpour * Pages 137-158

    Critical discourse analysis is the linguistic phenomenon produced by communication, and is a study, social, and interdisciplinary tendency. Critical discourse deals with the analysis and critique of texts that reflect the social, political, and cultural factors governing space, society. The purpose of the present study is to analyze the critical discourse of Imam Hassan Mojtaba (PBUH) in the aftermath of the death of the Prophet (PBUH) based on Farfalaf's theory, which has three levels of description, interpretation and descriptiThe purpose of the present study is to analyze the critical discourse of Imam Hassan Mojtaba (AS) on the events after the death of the Prophet (peace and blessings be upon him) based on Farfalaf's theory, which has three levels of description, interpretation and descriptive-analytic method. This article explores the critical discourse of Imam Hassan Mojtaba (PBUH) in conditions of suffocation, the dominant power of the community and the people of Kufa in protest and criticism of the outlaws, leading to this critical discourse on a number of issues, including: Imamate and succession after the Prophet of God (PBUH), the glorification of the lost right of Prophet Ali (PBUH), mentioning the virtues of his noble father, the compassionate companionship of the Prophet (peace be upon him) and the Enlightenment in order to arouse public opinion. Support and support of Imam and his companions.ve-analytic method. Achieved

    Keywords: critical discourse, Imam Hassan (AS), Sermon, Forklift, Linguistics